Jakie zioła podać w pierwszym barze ziołowym?
Zioła stanowią bardzo naturalny element runi pastwisk i są takie gatunki, po które konie chętnie sięgają, gdy brakuje ich na pastwisku. Wiele badań wykazało, że stanowią nawet jej kilka %, a więc do kilku kilogramów świeżej masy ziół dziennie. Każde zioło to zbiór innych składników i substancji, które mają określone znaczenie. Często są to przyprawy trawienne, które regulują pracę przewodu pokarmowego. Preferencje zmieniają się oczywiście w zależności od pory roku, stanu zdrowia konia, dostępności ziół na wybiegu na co dzień.
Gdy zaczynamy przygodę z ziołami i planujemy pierwszy bar ziołowy, warto przeanalizować kilka podstawowych czynników:
Jaką mamy porę roku?
Jak wygląda dieta mojego konia?
Czy mój koń na co dzień ma dostęp do trawy i ziół? Jeśli tak, to jakich? Ile czasu dziennie może je pobierać?
Czy mój koń ma jakieś schorzenia, dolegliwości lub problemy zdrowotne (np. trawienne, z ruchem, oddechowe, wrzody)?
Kiedy już odpowiemy na tych kilka pytań, możemy dalej planować dobór ziół do baru, ponieważ innych wyborów będzie dokonywał koń stojący wolno wybiegowo na łąkach, innych koń wypasany 2h dziennie, a jeszcze innych koń spędzający czas tylko na piaszczystym padoku (i to zakładając, że wszystkie te zwierzęta są zdrowe). Jest jednak kilka podstawowych gatunków ziół, bardzo standardowych dla polskich łąk i chętnie wybieranych przez konie zwłaszcza wtedy, gdy nie mają do nich bieżącego dostępu. Jeśli koń na co dzień może pobierać dany gatunek z pastwiska i spędza na nim dużo czasu, to prawdopodobnie w barze się nim nie zainteresuje. Do tego zestawu śmiało można dodać inne zioła o właściwościach wspierających i leczniczych dla konkretnych końskich problemów.
Podstawowe zioła w końskiej diecie:
Mniszek lekarski – nie tylko zioło trawienne, zalecane przy zaburzeniach pracy przewodu pokarmowego (brak apetytu, złe trawienie, niestrawność) czy problemy z przemianą materii. Działa pomocniczo w chorobach pęcherza moczowego i wątroby, rozkurczając mięśnie gładkie, co usprawnia przepływ żółci i moczu. Działa także regulacyjnie na cukry i pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego. Wykazuje ponadto działanie regenerujące na skórę, przyspiesza gojenie się ran i bliznowacenie.
Krwawnik – działa przeciwzapalnie, przeciwkrwotocznie, rozkurczowo, przeciwartretycznie (na stawy). Pobudza wydzielanie soków trawiennych (żołądkowego, jelitowego). Przyspiesza krzepnięcie w razie krwawień, czyści krew. Wspomaga przy ochwacie i chorobach trzeszczek. Obniża gorączkę. Hamuje rozwój grzybów. Korzystny dla układu oddechowego i przy nieżytach górnych dróg oddechowych, reguluje cykl rozrodczy u klaczy. Nie do końca jasny jest jego wpływ na klacze ciężarne - mówi się o przeciwwskazaniach, ale nie jest to jednoznacznie potwierdzone.
Babka lancetowata – liście babki działają doskonale na drogi oddechowe: kojąco, przeciwzapalnie, stosowane są przeciwko kaszlowi, w stanach zapalnych z utrudnionym odkrztuszaniem i zalegającą wydzieliną. Jest przeciwbakteryjna, przeciwwirusowa, przeciwzapalna. Zdecydowanie pobudza wydzielanie śluzu, ułatwia odkrztuszanie. Łagodzi stany zapalne, a stosowana w okładach przyspiesza gojenie się ran.
Rumianek – zioło trawienne i łagodzące w stanach alergicznych, np. kaszlu. Działa przeciwbakteryjnie, uspokajająco. Stosowany przy zaburzeniach trawiennych takich jak skurcze, stany zapalne żołądka i jelit, nadmierna fermentacja. Wspiera leczenie wrzodów. Rozkurcza mięśnie gładkie jelit, co przywraca perystaltykę i zapobiega wzdęciom. Rumianek można stosować także zewnętrznie do przemywania przy zapaleniu spojówek, chorobach skóry i poparzeniach słonecznych.
Dzika róża – owoce są kwaśne i rekordowo zasobne w witaminę C, która wspiera odporność, działa wzmacniająco i odżywczo. Wspomaga syntezę kolagenu, czyli odbudowę tkanki łącznej po kontuzjach i urazach. Systematyczne podawanie to wsparcie dla kopyt, ścięgien i układu ruchu. Posiada działanie przeciwzapalne i przeciw wysiękowe. Bogata w witaminy – A, B1, B2, E, K. Najbardziej spektakularne było odkrycie w owocach dzikiej róży aktywnej substancji nazwanej GOPO (galaktolipid), to on razem z witaminami i flawonoidami działa przeciwzapalnie u tych, którzy cierpią na stany zapalne stawów i kości.
Mięta – od zawsze kojarzy się nam z regulacją trawienia, ale to również zioło oddechowe i odświeżające. Zawiera naturalny olejek eteryczny, pobudza czynność trawienną żołądka, działa rozkurczająco. Korzystna dla koni z delikatnym przewodem pokarmowym, ze skłonnością do kolek, działa wiatropędnie. Stosowana w zaburzeniach trawienia, braku apetytu, skurczach żołądka i jelit. Rozszerza oskrzela i tchawicę ułatwiając oddychanie, upłynnia śluz, osusza drogi oddechowe przynosząc ulgę przy katarze.
Pokrzywa – jedno najbardziej wartościowych ziół, zawiera mnóstwo witamin. Stosowana w diecie koni działa wzmacniająco i odżywczo, wspiera układ odpornościowy, zwiększając odporność na infekcje, reguluje przemianę materii, poprawia trawienie. Posiada właściwości odtruwające poprzez wsparcie pracy wątroby, działa moczopędnie i przeciwobrzękowo. Konie chętnie jedzą suszoną lub podwiędniętą (chyba, że macie zwierzaka o stalowym pysku :)
Ostropest plamisty – mimo, że nie jest to typowo łąkowe zioło, to konie chętnie wybierają je w barze ze względu na właściwości regenerujące wątrobę. Jej rolą jest oczyszczanie i filtracja organizmu z toksyn, więc jej prawidłowe działanie przekłada się na pracę całego organizmu. Często nie mamy świadomości, że toksyny może zawierać siano, woda, a nawet trawa, na której wypasają się konie. W dzisiejszym świecie trudno uniknąć zanieczyszczeń, ale lepiej zapobiegać, niż leczyć.
Bar na 5 lub 10 pozycji można zamówić z naszego asortymentu, wybierając samodzielnie zioła do własnego baru ziołowego z różnych gatunków. Istnieje również możliwość dokupienia pojedynczych ziół tak, aby jak najlepiej dobrać opcje najlepsze dla twojego konia.
tekst: AGATA CHOSZCZ
Bibliografia:
Albera-Łojek A., Kostyra M. , Łojek J. (2018). Zioła w terapii i profilaktyce schorzeń u koni. Wiadomości Zootechniczne, R. LVI (2018), 1: 90–107
Fors M. (2009) Herbs for horses.
Smulska J. (2019) Zioła w Diecie i Leczeniu Koni. Złoty Koń